ในปัจจุบันนี้ คำว่า นวัตกรรม คงเป็นที่คุ้นหูของหลาย ๆ คน แต่อาจมีบางส่วนที่ยังไม่แน่ใจหรือไม่เข้าใจความหมายว่า นวัตกรรม คืออะไร และเข้ามามีบทบาทในการดำเนินงานต่าง ๆ ทั้งในหน่วยงานราชการหรือ การประกอบธุรกิจของภาคเอกชนได้อย่างไร และดูเหมือนว่าคำว่า นวัตกรรม นี้ สำหรับภาคเอกชนแล้วได้ให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก และใช้นวัตกรรมเป็นเครื่องมือสร้างโอกาสทางธุรกิจให้กับกิจการและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันทางการค้าของตนเองให้แข็งแกร่งมากขึ้น ดังนั้น เราจะมาทำความรู้จักกับ นวัตกรรม กันก่อน
คำว่า นวัตกรรม มีรากศัพท์มาจากคำว่า innovate ในภาษาละติน แปลว่า “ทำสิ่งใหม่ขึ้นมา” (สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ, 2547) ซึ่งในปัจจุบันความหมายได้ขยายออกไป ไม่ใช่เป็นเพียงการทำสิ่งใหม่ขึ้นมาเท่านั้น แต่ยังมีความหมายรวมถึงการปรับปรุง การพัฒนา การต่อยอด เพื่อสร้างคุณค่าในเชิงพาณิชย์และเป็นประโยชน์กับเศรษฐกิจและสังคมได้ด้วย โดยทั่วไปอาจแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ นวัตกรรมผลิตภัณฑ์ (product innovation) คือตัวผลิตภัณฑ์ที่สามารถเห็นหรือจับต้องได้ เช่น หุ่นยนต์ช่วยทำงานในโรงงาน พืชGMO เสื้อนาโน เครื่อง Ipod ฯลฯ เป็นต้น และอีกประเภทหนึ่ง คือ นวัตกรรมกระบวนการ (process innovation) คือเป็นกระบวนการทำงานที่มองไม่เห็น หรือจับต้องไม่ได้ แต่ทำให้กระบวนการทำงานมีประสิทธิภาพดีขึ้น เช่น การลดขั้นตอนการทำงาน การประหยัดพลังงาน การสั่งซื้อสินค้าหรือการจองตั๋วโดยสารผ่านระบบออนไลน์ ฯลฯ เป็นต้น ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีที่รวดเร็วในทุกวันนี้ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิถีการดำรงชีวิตของคนเราเป็นอย่างมาก คนในเมืองใหญ่ต้องการความสะดวกสบายในชีวิตประจำวัน เช่น การเดินทางโดยรถไฟฟ้าใต้ดิน/บนดิน มากกว่าขับรถเองซึ่งสิ้นเปลืองและเสียเวลามาก ชอบอาศัยในคอนโดมิเนียมที่อยู่ใกล้เส้นทางรถขนส่งมวลชน การซื้ออาหารสำเร็จรูปมาสำรองไว้รับประทานในวันหยุดแทนการปรุงเองเพราะประหยัดและสะดวกมากกว่า การติดต่อกับผู้อื่นทางโทรศัพท์ มือถือ หรือ ทางอินเตอร์เนท กระแสการดูแลสุขภาพและความงามทำให้มีสถานบริการด้านสุขภาพและความงามอันทันสมัยเกิดขึ้นมากมาย ฯลฯ ความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วดังกล่าวส่งผลกระทบต่อผู้ประกอบการที่ต้องปรับตัวและปรับรูปแบบทางธุรกิจให้ตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคอย่างทันท่วงที หากผู้ประกอบการไม่สามารถปรับตัวหรือไม่สามารถสร้างนวัตกรรมในธุรกิจของตนเองได้อย่างเหมาะสมและทันการณ์ ย่อมส่งผลร้ายต่อกิจการและจะสูญเสียความสามารถในการแข่งขันของตนเองในที่สุด
